ADHD

ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) lub zaburzenie hiperkinetyczne lub zaburzenie uwagi z nadpobudliwością to choroba obejmująca:

• nieuwaga,
• nadpobudliwość,
• zachowanie impulsywne.

Trudności mają charakter przewlekły i nie są spowodowane zaburzeniami neurologicznymi, sensorycznymi, motorycznymi ani upośledzeniem umysłowym. Zaburzenia te występują 3-9 razy częściej u chłopców w porównaniu do dziewcząt, częstość występowania w populacji dzieci do 18 roku życia szacuje się na 3–18%. W 40–50% przypadków zespół ten utrzymuje się do wieku dorosłego.

Przyczyny to:

1. Genetyczne.
Badania wykazały, że ADHD ma podłoże genetyczne – mężczyźni z ADHD są 5 razy bardziej narażeni na to, że ich dzieci będą cierpieć na to zaburzenie.

2. Epigenetyka.
W porównaniu z genetyką odgrywają one znacznie mniejszą rolę, do najczęściej wymienianych wpływów zaliczają się:

• urazy mózgu w wypadkach,
• niedotlenieniowe uszkodzenie mózgu podczas porodu,
• niska waga po urodzeniu,
• zły stan zdrowia matki,
• starość matki,
• długość porodu,
• krwawienie przedporodowe,
• przedwczesne i skomplikowane porody związane z brakiem tlenu,
• spożycie alkoholu, palenie tytoniu i zażywanie narkotyków w czasie ciąży.

Leczenie ADHD wymaga kompleksowego podejścia na poziomie współpracy rodziców z nauczycielami, psychologami, neurologami i psychiatrami. Środowisko rodzinne, w którym dziecko dorasta, jest kluczowe – dysharmonijne, niestabilne i zawodne relacje w rodzinie, zaniedbania, nieproporcjonalne kary i zdezorganizowany tryb życia mają negatywny wpływ. Dzieci mogą zareagować na to wszystko pogorszeniem zachowania.

Wpływ diety na ADHD

Badając wpływ diety na ADHD, wykazano, że może ona wpływać na zachowanie i nastrój dzieci z ADHD, ale nie jest przyczyną.

Badania pokazują, że zmiany nawyków żywieniowych mogą redukować objawy tej choroby. Stwierdzono, że dzieci z ADHD często mają niezdrowe nawyki żywieniowe lub brak odpowiednich składników odżywczych. Ciekawym punktem widzenia, który wyznacza kierunek dalszych badań, jest podzielenie pojęcia diety na dwa główne formuły:

1. Zachodnia.
Ta formuła żywieniowa charakteryzuje się wysokim spożyciem:

• czerwone mięso,
• smażone jedzenie,
• produkty mleczne o dużej zawartości tłuszczu,
• masło,
• napoje zawierające sztuczne słodziki.

Jednocześnie typowe jest minimalne spożycie owoców, warzyw i ryb.

2. Zdrowy.
Jest to model diety o wysokiej zawartości:

• świeże owoce i warzywa,
• Produkty pełnoziarniste,
• ryba.

Wiąże się to z wyższą zawartością kwasów tłuszczowych omega-3, witamin z grupy B i błonnika, które są najczęściej wymienianymi czynnikami mającymi większy wpływ na objawy behawioralne.

Stwierdzono, że jedzenie według zachodniej formuły żywieniowej wiąże się z ponad dwukrotnie większym ryzykiem zdiagnozowania ADHD. Na tej podstawie opracowano również definicję dostosowań dietetycznych dla dzieci dotkniętych ADHD:

1. Regularność i odpowiednia wielkość porcji.
Układ nerwowy źle reaguje na długotrwałe głodzenie, zbyt małe lub odwrotnie duże porcje jedzenia. Największy wpływ mają wahania poziomu cukru we krwi, które objawiają się zmęczeniem i utratą koncentracji.

2. Dieta o niższych wartościach glikemicznych.
Dzieci z nawykiem spożywania dużych ilości cukru są zawsze niespokojne, agresywne i niezdolne do koncentracji przez dłuższy czas. Warto zatem zmodyfikować jadłospis tak, aby pokazywał niższe wartości indeksu i ładunku glikemicznego.

3. Białko odpowiedniej jakości.
Zasada ta nabiera szczególnego znaczenia w sytuacjach, gdy na poszczególnych etapach rozwoju dziecka dochodzi do długotrwałego zmniejszonej podaży białka. Będzie to miało negatywny wpływ nie tylko na rozwój fizyczny, ale także psychiczny.

4. Wystarczająca ilość błonnika.
Błonnik odgrywa tu rolę głównie w powiązaniu z mikroflorą jelitową, która odpowiada za większość produkcji serotoniny w organizmie.

5. Wystarczające źródła kwasów omega-3.
Tłuszcze Omega-3 mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie mózgu, u dzieci dotkniętych ADHD ich suplementacja wpływa pozytywnie.

6. Wystarczająca ilość witamin i minerałów.
Wielokrotnie stwierdzono, że u dzieci z ADHD występuje niższy poziom minerałów – głównie cynku, żelaza, magnezu, wapnia i fosforu. Jednocześnie wiemy, że witaminy z grupy B pomagają w tworzeniu neuroprzekaźników. Niedobór tych substancji może prowadzić do zaburzeń funkcji poznawczych (lęk, agresywność, zaburzenia snu).

7. Wystarczająca ilość przeciwutleniaczy.
Przeciwutleniacze poprawiają funkcje mózgu - koncentrację, pamięć, uczenie się i zdolności motoryczne.

8. Reżim picia.
Brak płynów powoduje odwodnienie organizmu, na co komórki mózgowe są bardzo wrażliwe. Prowadzi to do bólów głowy, drażliwości, a nawet zaburzeń psychicznych.

9. Używanie przypraw.
Szereg ziół i przypraw wspomaga pracę mózgu i chroni go przed różnymi zaburzeniami. Najczęściej cytowane to:

• kurkuma,
• Mennica,
• rumianek,
• rozmaryn,
• lawenda,
• Szafran.

10. Unikanie niepożądanych substancji i żywności.
Badania konsekwentnie wskazują, że niektóre dodatki (barwniki, słodziki, konserwanty, wzmacniacze smaku) mają tendencję do sprzyjania typowym objawom ADHD.

Jednocześnie eksperymentuje się z dietami eliminacyjnymi, w ramach których usuwa się z diety pokarmy będące potencjalnymi alergenami, które mogą wpływać na nastrój i zachowanie dzieci:

• źródła glutenu,
• cukier,
• sztuczne barwniki,
• nabiał,
• jajko,
• czerwone mięso.

Badania wykazały, że wyeliminowanie tych pokarmów doprowadziło do złagodzenia objawów u 70% dzieci z ADHD.