Wstęp / Co się u nas studiuje / Alergie pokarmowe
Istnieje wiele sytuacji, w których układ odpornościowy reaguje nadmiernie na normalne sytuacje. Efektem tego są stosunkowo częste w populacji stany alergiczne, które charakteryzują się nadmierną lub zmienioną odpornością humoralną lub komórkową. Wiemy, że w normalnych okolicznościach przeciwciało wiąże się z antygenem, tworząc kompleks, który nie jest biologicznie aktywny. Reakcja alergiczna powstaje w sytuacji, gdy układ odpornościowy reaguje na taki kompleks nieproporcjonalnie gwałtownie.
Antygen wywołujący reakcję alergiczną może mieć różne pochodzenie:
- W przypadku antygenu pochodzenia egzogennego (substancji obcej) pojawia się alergia.
- Jeśli chodzi o własny antygen organizmu, pojawia się choroba autoimmunologiczna.
Żywność alergie są zatem niepożądaną reakcją na określony pokarm lub składnik żywności, która jest uwarunkowana reakcjami immunologicznymi (układ odpornościowy postrzega je jako obce substancje i reaguje tworząc przeciwciała). Alergie pokarmowe powodują:
- Samo jedzenie,
- Ukryte alergeny,
- Dodatki,
- Pozostałości środków ochronnych, gleby lub opakowań żywności,
- Produkty pośrednie powstające podczas niewłaściwego przechowywania łatwo psującej się żywności.
Alergicznymi składnikami żywności są prawie zawsze białka i glikoproteiny.
Alergie bardzo często mylone są z terminem „nietolerancja”. Jest między nimi znacząca różnica, gdyż nietolerancjami są wszelkie nietolerancje pokarmowe, których powstanie (w odróżnieniu od alergii) nie wiąże się z żadnymi procesami immunologicznymi. Nietolerancja pokarmowa może powstać także wtórnie na skutek różnych chorób (np. zaburzenia trawienia czy wchłaniania na skutek biegunki zakaźnej, zapalenia trzustki, chorób wątroby).
Istnieje również termin pseudoalergia (w uproszczeniu „nadwrażliwość”), który oznacza sytuację, w której objawy są takie same jak w przypadku alergii, ale bez odpowiedzi immunologicznej (produkcji przeciwciał). W pseudoalergiach organizm reaguje na określone substancje w zależności od ich ilości, intensywność objawów zależy od podatności i wrażliwości organizmu. Najczęściej jest to reakcja na konserwanty, suplementy diety lub substancje zawarte w żywności w dużych stężeniach (ale najczęstsza jest nietolerancja histaminy, np. typowe jest także przedawkowanie witaminy C). Co ciekawe, pseudoalergie występują znacznie częściej niż same alergie.
Alergie pokarmowe dzielą się na kilka typów, które różnią się także szybkością nasilania się objawów. „Prawdziwe” alergie pokarmowe dotykają 6–8% niemowląt, 3–5% małych dzieci i 2–4% dorosłych.
Objawy alergii pokarmowych są różne, najczęstsze to:
Ale odporność może reagować tylko w przypadku anafilaksji, która zagraża życiu.
Typowym objawem alergii pokarmowej jest zespół alergii jamy ustnej (OAS). Pojawia się 5-30 minut po spożyciu posiłku, objawia się swędzeniem podniebienia, nosogardzieli, obrzękiem warg, pączkiem na błonie śluzowej, obrzękiem krtani. Najczęściej powodują ją owoce (jabłka, brzoskwinie), warzywa (pomidory, seler), przyprawy lub alergeny w powietrzu (pyłki).
Układ odpornościowy może zareagować gwałtownie na każdy składnik diety lub pożywienia, jednak najczęstszą przyczyną alergii pokarmowych jest tylko kilka pokarmów, dlatego Unia Europejska wprowadziła prawny obowiązek sprzedawców żywności wykazywania kilku najczęściej występujących alergenów Lata temu:
Leczenie alergii pokarmowych polega na:
- Wykluczenie z jadłospisu pokarmów alergizujących (tzw. dieta eliminacyjna).
Okres eliminacji wynosi od kilku miesięcy do czasami do końca życia. Diety te należy stosować ostrożnie, zwłaszcza u małych dzieci, gdzie wzrasta zapotrzebowanie na dostarczenie wszystkich składników odżywczych niezbędnych do wzrostu i rozwoju (ryzyko krzywicy czy anemii ). Ogólnie rzecz biorąc, alergie, które pojawiają się w pierwszych trzech latach życia, zwykle szybko znikają. Alergie, które pojawiają się po trzecim roku życia, utrzymują się stosunkowo długo.
- W regulacji mikroflory jelitowej.
Prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego błony śluzowej jelit – tzw. GALT (tkanki limfatycznej jelit) – jest niezbędne do rozwoju alergii pokarmowej, która chroni organizm przed antygenami dostającymi się do organizmu wraz z pożywieniem (bakterie, wirusy)., pierwotniaki itp.). Czasami możliwe jest takie dostosowanie diety, aby zoptymalizować aktywność mikroflory jelitowej, aby zmniejszyć wchłanianie alergenów przez błonę śluzową jelit i zmniejszyć lub wyeliminować objawy alergii.
Niewątpliwe istotne jest stwierdzenie, że pełne karmienie piersią do 4-6 miesiąca życia wpływa na ograniczenie występowania alergii w pierwszych dwóch latach życia. Interesujący jest także związek pomiędzy możliwym rozwojem choroby alergicznej a wczesnym wprowadzeniem pokarmów uzupełniających (lub pokarmów stałych). Wykazano, że opóźnienie podania mleka krowiego i białek jaj do co najmniej pierwszego roku życia, ryb do co najmniej dwóch lat i orzechów do trzeciego roku życia zapobiega nawrotom nowych alergii pokarmowych u dzieci z grupy ryzyka.
Tomáš Bína
Na studia na kierunku żywienie wybrałbym KURSY ATAC prowadzone przez Pana Mgr. Jelínka z kilku powodów. Podstawą opracowania jest kompleksowe spojrzenie na żywienie człowieka – wiedza o funkcjonowaniu organizmu człowieka w odniesieniu do odżywiania i jednocześnie wiedza o właściwościach żywności w odniesieniu do organizmu człowieka. Podoba mi się, że kursy dostarczają obiektywnych informacji, które są aktualne i stosowane ze zdrowym rozsądkiem, mają zastosowanie w szerokim zakresie zagadnień związanych z żywieniem. Przynajmniej 50% czasu poświęcamy na praktyczne stworzenie menu, które jest niezbędne i bardzo przydatne w praktyce. Dziękuję bardzo.
Erika Ištvániková
Bardzo przyjemna, półroczna forma nauki online. Martin Jelínek zawsze chętnie odpowiadał na wszystkie moje pytania przez telefon. A było ich naprawdę niewiele :-)
Jan Pokorný
Po trzydziestu latach pracy w bankowości zdecydowałem się zmienić dziedzinę i zacząć bardziej skupiać się na dziedzinie odżywczej żywności, zwłaszcza sportowej. Ponieważ nie chciałam studiować na żadnej innej uczelni, szukałam kierunku, który nie byłby tylko „szybkim kursem”, ale dałby mi wystarczająco szerokie podstawy do tej niezwykle interesującej dziedziny. Kurs Konsultant ds. Żywienia i Suplementacji w pełni spełnił moje oczekiwania i w pełni spełnił wymóg zdobycia szerokiej, podstawowej wiedzy z tego zakresu. Uzupełnieniem zajęć indywidualnych jest poradnictwo on-line, które umożliwiło interakcję z innymi uczniami i uzyskanie odpowiedzi na pytania głównie praktyczne. Ogólne miesięczne podsumowanie online przygotowane przez pana Jelínka pomogło uporządkować przegląd najważniejszych momentów i powiązań. Comiesięczne testy dostarczały następnie informacji zwrotnej na temat bieżącego poziomu wiedzy. Praca końcowa seminaryjna i test były z pewnością dobrym sprawdzianem ogólnej zdobytej wiedzy. Myślę, że ten kurs jest jednym z najlepszych w ofercie studiów nad żywieniem, zapewnia doskonałą podstawę w szerokim obszarze z potencjałem przyszłej specjalizacji. Serdeczne podziękowania należą się panu Jelínkowi i całemu zespołowi zaangażowanemu w przygotowania. Cieszę się, że dokonałem właściwego wyboru!
